Een overzichtelijk ontwerptraject voor je nieuwe verpakking

Artikelen

Verduurzamen van je verpakkingsmaterialen

Wanneer je als merk je producten verkoopt, verpakt in verpakkingen, maak je de consument verantwoordelijk voor het recycleproces van het verpakkingsmateriaal. Wij kunnen de consumenten helpen en motiveren om de verpakking op de juiste manier te herbruiken of te recyclen. Ook kun je zelf stappen zetten in het verduurzamen van je verpakkingen. Ik geef je graag tips aan de hand van de eerste drie onderdelen van de Ladder van Lansink. 

Verpakkingsontwerper versus verpakkingsexpert

Graag begin ik met het uitleggen van het verschil tussen een verpakkingsontwerper en een verpakkingsexpert. Ik merk dat hier regelmatig verwarring over is. Vaak zie je dat deze experts het meeste weten van óf het creatieve aspect (de verpakkingsontwerper) óf het technische aspect (de verpakkingsexpert). Met ‘creatief ‘bedoel ik het grafisch ontwerp, de huisstijl en de visuele communicatie. Met ‘technisch’ bedoel ik materiaalkeuze, 3D verpakkingsontwerp, leveranciers, kostprijs, druktechnieken en dergelijke. Wanneer deze experts met elkaar samenwerken kom je tot een nog beter resultaat van je ontwerpvraag.

Als creatieve verpakkingsontwerper vertaal ik de kernwaarden en het verhaal van je merk in visuele communicatie en ontwikkelen we je onder andere je logo, visuele identiteit en het 2D verpakkingsontwerp. Maar ik voel me ook verantwoordelijk voor de keuzes die we maken op het gebied van verpakkingsmateriaal en recyclen. Ik zet mijzelf hier niet neer als materiaalexpert maar inspireer je wel graag met de onderwerpen welke op mijn pad komen.

01. Preventie: minder verpakkingsmaterialen

Ik kan me voorstellen dat het heel vanzelfsprekend is om voor een specifieke verpakkingsvorm te kiezen. Want dit gebruikt de concurrent toch ook? Maar vergis je niet, je kunt je hier als merk juist onderschieden en echt het verschil maken. Kijk eens kritisch naar de materialen welke je nodig hebt. Zijn deze materialen allemaal wel nodig of kunnen er verpakkingsmaterialen worden weggelaten of vervangen voor een beter alternatief?

Coca Cola kwam in 2020 met de KeelClip. Hiermee vervangen ze de plastic omverpakking door een kartonnen alternatief.

Verpakkingsvrij

Wat een mooie ontwikkeling is om te zien is het feit dat we steeds meer terug gaan naar de basis op het gebied van verpakkingsoplossingen. Zo is de ‘naakte groente-afdeling’ in supermarkten weer terug van weggeweest. En daar waar wel een verpakking ingezet wordt is dit vaak heel bewust. Misschien ken je inmiddels het bekende verhaal van de komkommer in plastic. De plastic verpakking zorgt er in dit geval voor dat de komkommer ongeveer tien dagen langer houdbaar is dan zonder verpakking.

Pieter Pot is dé verpakkingsvrije online supermarkt van dit moment. Door verpakkingsmaterialen te vervangen door glazen wekpotten (weer een idee van vroeger) met een retoursysteem spelen ze slim in op het terugdringen van verpakkingsmaterialen.

Re-pack is een verzendmethode waarvan de consument de verzendverpakking gemakkelijk retour kan sturen. Op deze manier kan de verpakking weer opnieuw gebruikt worden.

Liquid Seal is een methode voor het verlengen van de houdbaarheid van onder andere snijbloemen en fruit. De specifieke eigenschappen van Liquidseal stellen ons tevens in staat om productafval tot 30 – 40% te verminderen en de behoefte aan pesticiden en gebruik van plastic verpakkingen te reduceren.

Draai het om

Met de verpakking in je achterhoofd kun je ook kritisch kijken naar je product. Kan het product op een andere manier gerealiseerd worden zodat er minder of geen verpakkingsmateriaal nodig is? Een mooi voorbeeld hiervan zijn de soapbars die weer helemaal terug zijn van weggeweest. Hierdoor is er minder verpakkingsmateriaal nodig.

Eetbare verpakkingen

Waar ik zelf enthousiast van wordt is het feit dat er steeds meer nieuwe (en creatieve) ontwikkelingen zijn op het gebied van duurzame verpakkingsvormen. Hieronder een aantal inspirerende ontwikkelingen op het gebied van eetbare verpakkingen.

Skipping Rocks Lab ontwikkelt eetbare verpakkingen op basis van zeewier welke je in zijn geheel kan consumeren, daarnaast is het biologisch afbreekbaar.

Amerikaanse wetenschappers hebben een verpakking ontwikkelt van het melkeiwit caseïne. De plastic verpakking is eetbaar én biologisch afbreekbaar.

Notpla maakt verpakkingen van zeewier en planten. Deze verpakkingen zijn ideaal on-the-go. Je kunt de verpakking eten of componeren in 4-6 weken.

02. Hergebruik: een creatieve manier om de verpakking een nieuwe functie te geven

Wanneer de verpakking zijn functie heeft volbracht, is er daarna nog een leven voor deze verpakking mogelijk? Misschien hoeft de verpakking niet te eindigen in de afvalbak maar kan de verpakking nog een andere functie vervullen. Wees creatief en brainstorm eens over deze mogelijkheden. Dit kun je vervolgens inzetten als communicatie op de verpakking om op deze manier samen minder afval te genereren.

Navulsysteem voor je producten

Het ontwikkelen van een navulsysteem kan ook een mooie optie zijn. De consument koopt eenmalig de complete verpakking en kan daarna een navulverpakking bestellen waarvoor minder verpakkingsmateriaal nodig is. Je zorgt op deze manier voor minder transport, minder materiaal en minder afval. Dit is ook een mooie manier om de consument aan je merk te binden.

Olivery maakt hier slim gebruik van. De ‘Smart Bottle’ houdt bij hoeveel olijfolie je nog hebt en bestelt automatisch nieuwe als je er bijna doorheen zit. De navulling past door de brievenbus. Daar hoef je vanaf nu dus nooit meer over na te denken.

‘Beter hervullen dan dumpen’ is de slogan van de navulstations van Ecover. Je kunt de verpakking van je afwasmiddel, wasmiddel of allesreiniger hervullen bij een van hun navulstations in Nederland.

Statiegeld verpakking

Op de PET-flessen zit nog steeds statiegeld en dat is een mooie stok achter de deur voor de consument om deze in te leveren bij de supermarkt. Maar dit systeem kun je ook doen met andere verpakkingsmaterialen. Het is logistiek niet eenvoudig voor een bedrijf maar het biedt wel kansen.

Een voorbeeld van een lokale zuivelboerderij: Na ons bezoek aan de boerderijwinkel konden we de glazen flessen met yoghurt en karnemelk in een handige krat mee naar huis nemen. Op de flessen (en de krat) zit statiegeld wat ons motiveert om de flessen schoon te maken en retour te brengen. En ja, als je dan eenmaal weer in de boerderijwinkel staat dan neem je meteen een nieuwe voorraad mee. Een slimme manier om klanten aan je binden.

Creatief met karton

Je ziet dat onder andere Coolblue en Kruidvat ook nadenken over hun verzendverpakking. Na het ontvangen van je pakket kun je eigenlijk nog van alles met het karton. Kruidvat stuurt haar bestellingen in een kartonnen kassa en andere onderdelen voor een kartonnen winkeltje voor je kinderen. Coolblue gaf de consument, doormiddel van het grafisch ontwerp op hun verzendverpakkingen, inspiratie om van het karton iets nieuws te maken. Van kattenbak tot speelhuis voor kinderen. Coolblue gaat sinds dit jaar ook over van kartonnen dozen naar papieren zakken. Doordat ze hun eigen bezorgservice met fiets hebben kunnen ze veel ruimte besparen door bestellingen in papieren zakken te bezorgen.

03. Recycling: stimuleer de consument om de verpakking op een goede manier te recyclen

Communiceer over je materiaalkeuzes en wees eerlijk

Wanneer je een bepaalde keuze maakt voor je verpakkingsmaterialen, leg dit dan uit. Samen met Plant Paradise ontwikkelde we de nieuwe verpakking voor de sla melanges, een plastic verpakking. Maar in dit geval is de keuze voor plastic de beste optie. Sla blijft niet houdbaar in een kartonnen verpakking. Samen willen we voedselverspilling voorkomen en dan is het kiezen voor een plastic verpakking op dit moment de juiste keuze. Dit vertellen we ook op de verpakking, we nemen de consument hier in mee. 

Recycle iconen op de verpakking

We leggen een grote verantwoordelijkheid bij de consument: de start van het recycleproces. Wat moet de consument doen wanneer de verpakking afval wordt? We maken de consument hier verantwoordelijk voor. Maar jij als merk – en ik als ontwerper – kunnen hier een positieve bijdrage leveren. 

Doormiddel van tekst en/of iconen kunnen we op een eenvoudige manier de consument stimuleren om de verpakking op de juiste manier te recyclen. Dit kan met bijvoorbeeld de weggooiwijzer van het KIDV maar je kunt ook een eigen illustratie- of iconenstijl maken om de boodschap over te brengen. 

Gebruik je meerdere materialen en zijn deze goed van elkaar te scheiden? Leg dit dan goed uit. Een mooi voorbeeld vind ik de plantaardige yoghurt van Alpro. Door de scheurlijn in de kartonnen sleeve kun je deze gemakkelijk lostrekken van de plastic beker en ze los van elkaar recyclen.

De recyclecheck van het KIDV

Eén van de acties die je als merk kunt nemen om duurzaam te verpakken, is het beter recyclebaar maken van je huidige verpakking. Het KIDV heeft hiervoor Recyclechecks ontwikkeld. Een Recyclecheck bestaat uit een beslisboom met vragen en achtergrondinformatie. Aan de hand hiervan kun je bepalen of je verpakking goed te recyclen is. Daarnaast vind je op deze website een brede kennisbank met tal van artikelen over materialen en duurzaamheid.

Een verpakking van mono-materiaal 

Mono-materiaal betekent dat je verpakking is gemaakt van 1 soort materiaal. Hierdoor is het eenvoudiger voor de consument om dit te recyclen. Ik zou aanraden om met zo min mogelijk verschillende soorten materialen te werken. En vergeet hier ook niet het materiaal van het label op je verpakking en de soort lijm welke je hier gebruikt.

Lush probeert zoveel mogelijk product verpakkingsvrij te verkopen. Waar dit nog niet kan recyclen ze hun verpakking zelf. Ze motiveren de consument om de potjes in te leveren in de winkels en vermalen de verpakkingen doormiddel van een grote machine, de ‘the granulator’. Hierna maken ze er nieuwe Lush potjes van.  

Kies voor gerecycled plastic, transparant of lichte kleuren

Wanneer plastic een betere keuze is voor de verpakking van je (food)producten kun je doormiddel van kleine aanpassingen toch een duurzamere bijdrage leveren. Door bijvoorbeeld te kiezen voor een transparante dop, in plaats van een zwarte dop. Een plastic dop met een lichte kleur is beter te recyclen tot een nieuwe verpakking. Van transparant plastic kan namelijk weer een nieuwe verpakking worden gemaakt in alle kleuren. Met een zwarte dop is dit niet het geval. 

Houdt er wel rekening mee, dat wanneer je kiest voor gerecycled plastic (RPET), dat de kleur van dit plastic wat minder helder is dan niet gerycled plastic. De kleur van dit materiaal is wat meer blauw/grijs en kan voor voeding invloed hebben op de keuze van de consument in het winkelschap.

Biologisch afbreekbaar plastic of duurzaam plastic gemaakt van bijvoorbeeld suikerriet of maiszetmeel klinkt als een duurzame oplossing, toch? Helaas is dit niet zo eenvoudig. Ze hebben namelijk een andere samenstelling dan gewoon plastic en dat heeft een negatief effect op de recycling. Natuur en Milieu schreef hier een interessant artikel over.

Aan de slag met duurzaam verpakken

Het is niet altijd eenvoudig om de juiste materialen en partners te vinden voor een duurzamere verpakking. Ga hierover in gesprek met je huidige leverancier of producent of schakel een expert in zoals bijvoorbeeld Caroli Buitenhuis van Green Serendipity.

Wil je aan de slag met je verpakkingsontwerpen en ook een stappen maken in verpakkingsmateriaal? Ik spar hier graag over met je. Neem dan hier contact op en dan plannen we samen een kennismaking.

Meer artikelen

Jullie product en merk op de markt zetten

Je hebt een geweldig idee, een missie en je wilt het product op de markt introduceren. Maar wat en wie heb je allemaal nodig om het product klaar te stomen voor de verkoop? De globale stappen hebben we kort omschreven om je inzicht te geven in welke stappen jullie kunnen zetten.

Lees het artikel hier

Bouwen aan een sterker merk

Onder de hashtag #sterkermerk deel ik op LinkedIn regelmatig tips & tricks om te bouwen aan een sterker merk. Ik heb ze hier voor je verzamelt.

Lees het artikel hier

5 dingen die je écht wil weten voordat je een verpakking laat ontwerpen

Je hebt maar een paar seconden om de consument te overtuigen in het schap, maar ook online. Je verpakking moet dan ook kloppend zijn. Dat vraagt wat voorbereiding voordat je met ontwerp aan de slag kunt. Hieronder deel ik graag mijn tips met je.

Lees het artikel hier

Over Studio Laura Voet

Strategic Brand & Packaging Designer Laura Voet ondersteunt, vanuit haar ontwerpstudio in Culemborg, duurzame productmerken. Ze helpt deze merken met het ontwerp van visuele identiteit en verpakkingsontwerp zodat duurzame merken nog meer impact kunnen maken.
Ontwerptraject_verpakkingen_huisstijl
Translate »